چرا بهترين زمان براي شروع غذاي كمكی پايان 6 ماهگي است؟

اگر غذاي كمكي قبل از 6 ماهگي شروع شود، موجب مشكلات زير خواهد شد:
    - افزايش احتمال ابتلا شيرخوار به اسهال، زيرا دستگاه گوارش شيرخوار هنوز آمادگي لازم براي پذيرش غذاي نيمه جامد را پيدا نكرده است.
    - كاهش توليد و ترشح شير به دليل كاهش زمان مكيدن، كه اين منجر به ابتلا شيرخوار به سوء تغذيه و رشد ناكافي ميگردد.
    - بروز حساسيت
اگر غذاي كمكي ديرتر از 6 ماهگي شروع شود موجب مشكلات زير خواهد شد:
    - كندي يا توقف رشد، زيرا شيرمادر بعد از 6 ماهگي، به تنهايي قادر به تامين همه نيازهاي كودك نيست.
    - اشكال در پذيرش غذا توسط كودك
    - به تعويق افتادن يادگيري عمل جويدن

* غلات مثل برنج بهترين ماده غذايي براي شروع تغذيه تكميلي است. چون هضم آنها آسان است. فرني يكي از بهترين غذاهايي است كه مي توان از يكبار در روز به اندازه 1 تا 3 قاشق مرباخوري شروع و بتدريج بر مقدار آن متناسب با اشتهاي كودك افزود.

* از هفته دوم شروع غذاي كمكي ميتوان علاوه بر فرني، شيربرنج و حريره بادام نيز به كودك داد. اين غذاها نيز بايد به مقدار كم و يك بار در روز شروع شود و بتدريج براساس ميل شيرخوار بر مقدار آن اضافه  شود. تغذيه شيرخوار با فرني، شيربرنج و حريره بادام را بسته به علاقه كودك به اين نوع غذاها ميتوان حتي تا يكسالگي و يا بيشتر به عنوان يك وعده غذاي كمكي ادامه داد.

* در هفته سوم تغذيه تكميلي بعضي از سبزيجات مثل سيب زميني، هويج، جعفري، گشنيز، كدوسبز، لوبياسبز و … براي تغذيه كودك شروع ميشود. در اين هفته علاوه بر فرني ميتوان با مخلوط سبزيجات و برنج سوپ تهيه كرد. سوپي كه موادغذايي فوق در آن بخوبي نرم شده باشد، غذاي مناسبي براي شيرخوار است. بهتر است سبزيجات را به مرور و تك تك به سوپ اضافه كرد.

* از هفته چهارم تغذيه تكميلي ميتوان مقدار كمي گوشت به غذاي كودك اضافه كرد. گوشت را  بايد به قطعات كوچك تقسيم كرد يا از گوشت چرخ كرده استفاده نمود كه بايد كاملا پخته و له شوند. پوره سبزيجات نيز غذاي مناسبي براي شيرخوار است. پوره را ميتوان با سيب زميني، هويج و نخودسبز به صورت پخته شده و نرم و همراه با كمي روغن يا كره تهيه كرد.

* براي اينكه كودك بتواند سوپ را بخورد، بايد آن را بعد از پختن، له كرد و به كودك داد.

* در ماه بعد تغذيه تكميلي (ماه هشتم زندگي) علاوه بر سوپ ميتوان زرده تخم مرغ را شروع كرد، زرده بايدكاملا آب پز و سفت باشد. ابتدا بايد به اندازه يك قاشق چايخوري از زرده پخته شده را در آب يا شير له كرد و به شيرخوار داد و مقدار آن را بتدريج افزايش داد تا در ظرف يك تا دو هفته به يك زرده كامل تخم مرغ برسد. آنگاه ميتوان يكروز در ميان يك زرده كامل يا هر روز نصف زرده تخم مرغ به شيرخوار داد. استفاده از سفيده تخم مرغ تا يك سالگي توصيه نمي شود و دركودكاني كه حساسيت دارند، شروع زرده تخم مرغ بعد از يك سالگي و سفيده آن در 18 ماهگي توصيه مي شود.

* با افزايش سن و پذيرش بيشتر شيرخوار، سوپ و غذاهاي نرم بايد تبديل به غذاهاي سفت تر شوند يعني بايد با اضافه كردن غذاهاي سفت تر و كمي قابل جويدن، عمل تكامل جويدن در شيرخوار تقويت شود. اگر  تدريجا موادغذايي سفت اضافه نشود و شيرخوار به عمل جويدن تشويق نگردد و براي مدتها  از غذاهای آبكي و صاف يا له شده استفاده كند، بعدا در جويدن غذاهاي سفت دچار مشكل خواهد شد. براي اين كار ميتوان ازحدود 8 ماهگي تكه هاي نان و بيسكويت هم به دست شيرخوار داد.

* از 8 ماهگي ميتوان به غذاي شيرخوار، ماست نيز اضافه كرد.

* شروع استفاده ازحبوبات از 9 ماهگي است كه به سوپ شيرخوار اضافه ميشودميتوان از انواع حبوبات خيس شده و  پوست كنده كه  كاملا پخته  و  نرم شده باشد، مانند عدس، ماش و لوبيا و يا حبوبات جوانه زده استفاده كرد. حبوبات منبع خوبي براي تامين پروتئين و املاح هستند و همراه با غلات و شير مادر غذاي كاملي را تشكيل ميدهند.

* آب ميوه آخرين ماده غذايي است كه به برنامه غذايي كودك در سال اول اضافه ميشود و حاوي ويتامين و املاح معدني است. آب ميوه را بايد در ابتدا بصورت رقيق شده و از 3 قاشق مرباخوري در روز شروع و تدريجا به مقدار آن افزود. بهتر است مدت 5-7 روز فقط از يك نوع آب ميوه استفاده شود تا اگر ناسازگاري وجود داشت شناخته شود.

* مصرف توت فرنگي و انواع ديگر توت، بادام زميني، كلم، گيلاس و آلبالو، كيوي، خربزه، اسفناج، سفيده تخم مرغ و شير گاو به دليل ايجاد حساسيت و همچنين مصرف عسل در سال اول زندگي به دليل احتمال آلودگي و مسموميت با كلستريديوم بوتوليسم توصيه نميشود.

* شيرخوران در پايان يك سالگي علاوه بر غذاهاي ذكر شده ميتوانند تدريجا از غذاهاي خانواده مصرف كنند. غلاتي كه شيرخوار قدرت جويدن آنها را دارد، مانند برنج بصورت كته هاي مختلف مخلوط با سبزيها، حبوبات و گوشتهاي نرم از انواع غذاهاي مناسب هستند.

* كودك در اواخر سال اول زندگي بعلت سرعت رشد و فعاليت زياد احتياج  به انرژي و غذاهاي بيشتر دارد ولي از طرفي حجم معده او كم است. بنابراين لازم است در اين سنين علاوه بر استفاده از شير مادر، روزانه در دفعات به او غذاي كمكي داده شود.

* در سال اول زندگي از افزودن نمك، شكر و ادويه به غذاي كودك بايد خودداري كرد زيرا ذائقه كودك در اين زمان شكل ميگيرد (بجز غذاهايي مانند فرني كه در دستور غذايي آن شكر وجود دارد)